عکاسی مستند چیست؟

عکاسی مستند، شاخه‌ای از عکاسی است در آن عکاس رخدادهای پیرامونش را ثبت می‌کند و می‌کوشد از موضوع، (عموماً مردم) بی‌طرفانه،عکسی واقعیت‌گرا، واقع‌نما و راستگو ارائه دهد.

عکاسی مستند از یک موضوع یا داستان جدا است که در طول زمان‌های مختلف اتفاق می‌افتد، در حالی که پوشش خبری روزنامه نگاری عکاسی را در بر می‌گیرد. با درک عمیق درک و ارتباط عاطفی با داستان‌های بی عدالتی، عکاسی مستند می‌تواند توجه مردم را جلب کند و مردم را در مورد مسائل اجتماعی و حقوق بشر آگاه کند.

عکاسی مستند، نمایش دنیای واقعی است به وسیله‌ی عکاس که قصدش تحلیل و تفهیم چیزی مهم به بیننده است. از آن‌جا که تعریف جهان‌شمولی درباره‌ی این بخش مهم و پیچیده‌ی عکاسی وجود ندارد تا تمامی جنبه‌های آن را در بر گیرد, وجود تعاریف گوناگون را اجتناب‌ناپذیر کرده است. تناقض بین ویژگی‌هایی که به عکس مستند نسبت داده می‌شود ممکن است ناشی از جدید بودن این بخش از عکاسی باشد. چراکه این نوع عکاسی از دهه‌ی ۱۹۳۰ به بعد ابداع شده و این نام را به سیاق آن دسته از فیلم‌های مستند که موضوع‌شان از پیش پرداخته نبود و به‌طور عمده زندگی افراد گمنام در مناطق دورافتاده را به تصویر می‌کشید, بر این نوع عکاسی نهادند. فیلم‌های مستند، بر خلاف فیلم‌هایی که ماجراهای سیر و سفر را به تصویر می‌کشیدند، با نگاهی تحلیل‌گر به دنیا می‌نگریستند. چنین نگرشی گرچه از مدت‌ها قبل در بین عکاسان وجود داشته اما تا دهه‌ی ۱۹۳۰، این نوع عکاسی به صورت عرصه‌ای خاص جایگاه و منزلتی نداشته است.

در عکاسی مستند اجتماعی عکاس مانند یک داستان سرا رمانی از زندگی هم نوعان خود را تعریف می کند اما با این بار مصور و همراه با سند.
به عبارت ساده‌تر، در این نوع عکاسی تصویر نفش یک شاهد و مدرک را برای اثبات وجود یک وضعیت خاص به عهده دارد. اگر چه بنا به باور پذیرفته شده، عکس مستند به عکسی گفته می‌شود که دخالت عکاس در رویداد مقابل دوربین باید در چنان حدی باشد که انگار عکاسی در پشت دوربین نبوده است؛ اما با وجود چنین محدودیتی، عکاسان موفق مستند، با رویکردهایی خاص، چنان عمل کرده‌اند که از یک سو کمترین دخالت را در تغییر چگونگی ثبت رخداد داشته‌اند و از سوی دیگر سبک شخصی‌شان در عکس محسوس بوده است (نمونه: آنری کارتیه-برسون و الیوت ارویت و…)

در عکاسی مستند اجتماعی که نوعی از عکاسی مستند است، هدف، مستند ساختن شرایط اجتماعی (و احتمالاً اثر گذاری بر آن) است.

نمونه‌هایی از چند عکاس مستند اجتماعی: الیوت ارویت، جاکوب ریس، لوئیس هاین، پل استرند.

از عکاس‌های ایرانی می‌توان به کاوه گلستان، نصرالله کسرائیان، نیوشا توکلیان اشاره کرد.