سوغات اصفهان

قصد داریم در این مقاله شما را با سوغات اصفهان، نصف جهان آشنا کنیم. یکی از زیباترین آداب و رسوم مردم ایران خرید سوغاتی و گرفتن هدیه از سفر است. این سوغات ها گواهی، است بر اینکه به یاد عزیزانمان بوده ایم و جای آن ها در این سفر خالی بوده است. امروزه کمتر کسی پیدا می شود که نداند سوغات اصفهان چیست اما در این مقاله با خواص آن و طرز تهیه اش نیز آشنا می شوید.

با گذر از بازار امام اصفهان و دیگر مراکز خرید آن میتوان فهمید که سوغات اصفهان تنوع زیادی دارد مهمترین یادگاری هایی که می شود از اصفهان تهیه کرد، صنایع دستی اصفهان که بسیار زیبا و جذاب است مانند خاتم کاری، مینا کاری، مینیاتور، پارچه های قلمکار و … همچنین از سوغاتی های خوراکی معروفش می توان به گز و پولکی اشاره کرد که معروفترین شیرینی های اصفهان هستند

گز

نام سوغات اصفهان که می آید ناخود آگاه همه به یاد گزهای خوشمزه ی آن می افتند.تولید گز در اصفهان تقریبا به ۴۵۰ سال قبل و در زمان صفویان باز می گردد. برای تهیه ی آن از شهد و عصاره ی درختچه ای به نام انگبین یا گز انگبین استفاده می کنند. این درختچه ی ارزشمند در شهر خوانسار به وفور یافت می شود. شهد انگبین در اثر تغذیه ی حشره ای کوچک به وجود می آید که بر روی برگ ها و ساقه ی این درختچه زندگی می کند و روند تولید آن همچون تولید عسل توسط زنبور می باشد.

این شهد در اواخر تابستان، به صورت دانه هایی زرد رنگ از روی گز انگبین برداشت می شود. البته باید به این مسئله توجه داشت که حشره ی تولید کننده ی این شهد رو به انقراض است و شاید کمتر کسی بتواند طعم واقعی آن را بچشد.

امروزه در تهیه ی گز از گلوکز، گلاب، شکر، سفیده تخم مرغ، انواع مغزها مانند بادام، پسته و خلال بیدمشک استفاده می شود و به جای شهد انگبین، ترنجبین، شیر خشت، عسل یا انگبین علفی به کار می رود.

۱-۱- انواع گز

بسته به سلیقه ی خود می توانید گزهای متفاوتی را از بازار اصفهان تهیه کنید:

*  گز لقمه ای: پس از درست شدن مواد، گز را به وسیله ی یک دستگاه خاص به قطعات منظم و یک شکل برش می دهند تا گز لقمه ای به دست آید.

* گز آردی: گز را به صورت گلوله های کوچک شکل می دهند و سپس آنها را با دستگاه پرس به اشکال مربع یا دایره و … در می آورند. این نوع گز را در بستری از آرد قرار می دهند تا سطح چسبنده گز با آرد پوشانده شود و ماندگاری بیشتری را برای گز فراهم کند.

* گز سکه ای: این نوع گز بسیار شبیه گز آردی است اما آن را بعد درست شدن در اندازه ای کوچک به شکل سکه در می آورند و بسته بندی می کنند.

* گز برشی: پس از آماده سازی مواد و قبل از بسته بندی، گز را با دستگاه های مخصوص به گونه ای برش می دهند که مغز داخل آن مشخص باشد و سپس به شکلی خاص آن را بسته بندی می کنند.

* گز با لایه ی شکلاتی: گز را درون لایه ای از شکلات قرار می دهند تا رطوبت آن حفظ شود و زمان ماندگاری آن افزایش یابد. علاوه بر این به دلیل استفاده از پودر کاکائو یا شیر خشک و … طعمی متفاوت نسبت به گز معمولی خلق می شود که ارزش غذایی بیشتری نیز دارد.

* گز انگشت پیچ: گزی بسیار نرم که مغزی در آن وجود ندارد و به راحتی با قاشق قابل مصرف است. معمولا این نوع گز را به سالخوردگان پیشنهاد می کنند.

به هنگام تهیه ی گز باید بدانید که این سوغات خوشمزه به دو شکل بسته بندی می شود. برخی از آنها در داخل پوشش مجاز خوراکی قرار می گیرند و برخی دیگر در بستری از آرد ارائه می شوند.

پولکی

پولکی نام یکی از شیرینی های مخصوص اصفهان و ازخانواده ی آب نبات ها است که در گذشته با نام آب نبات پولکی نیز شناخته می شد. این شیرینی به صورت قطعات کوچک، گرد، نازک و شبیه سکه ی فلزی تهیه می شود و به دلیل همین شکل ظاهری به آن پولکی به معنای پولک مانند می گویند.

ماده اصلی که درتهیه ی پولکی به کار می رود همان شیره ی اضافی و باقی مانده از فرایند درست کردن نبات است. برای درست کردن آن پس از آنکه بلورهای نبات متبلور شد، شیره های باقی مانده را با مقداری سرکه مخلوط می کنند تا شکرک نزند و به صورت شفاف باقی بماند. سپس آن را می جوشانند و پس از پهن کردن بر روی یک سینی بزرگ با دستگاه های مخصوص به شکل دایره برش می زنند.

با اضافه کردن مواد خاص طعم های مختلفی همچون زعفرانی، لیمو عمانی، کنجدی، نارگیلی، پسته ای، عسلی، کاکائویی، زنجبیلی، نعنایی و … به پولکی ها می دهند تا افراد بسته به سلیقه ی خود آنها را تهیه کنند و برای عزیزانشان ببرند.

جالب است بدانید که مردمان اصفهان ترجیح می دهند چای خود را به جای قند با پولکی مصرف کنند و معتقدند که پولکی به دلیل شیرینی کمتر آن، ضرر کمتری دارد.

نبات

نبات نیز یکی از سوغاتی های اصفهان است که به دو صورت نبات چوبی و نبات شاخه عرضه می گردد. برای تهیه ی آن، مقدار زیادی شکر را در آب جوش حل می‌کنند تا محلول اشباع شده ای به دست آید. سپس نخی در آب آویزان می کنند تا پس از سرد شدن بلور هایی بر روی آن تشکیل شود. برای تنوع بیشتر به نبات موادی را اضافه می کنند تا انواع نبات دارچینی، نعنایی، زعفرانی، زیره، لیمویی، آویشن و… به دست آید.

عسل فریدونشهر

شاید کمتر کسی بداند که عسل تولیدی در فریدونشهر اصفهان، یکی از مرغوب ترین عسل های کشور به شمار می رود. به دلیل تنوع گیاهی و وجود گونه های گیاهان دارویی و عدم استفاده از کود و سم در پرورش آنها عسل تولید شده بسیار مرغوب و دارای کیفیتی در خور توجه است.

گونه های متنوع عسل در شهرستان فریدونشهر عبارتند از: عسل گون زرد، عسل زول و عسل قنقال.

سوهان عسلی

عسل، کره، شکر، خلال بادام و پسته، آب، گلاب و زعفران دم کرده، مواد اولیه برای تهیه ی یک شیرینی خوشمزه و متفاوت هستند که می توانید آن را در اصفهان تهیه کنید. این شیرینی به شکل های مختلفی در بازار وجود دارد. برخی به صورت ورقه ای هستند و برخی دیگر برش خورده اند و در پوشش های مجاز ارائه می گردند.

برشتوک

برشتوک یکی از انواع شیرینی‌های سنتی ایرانی است که در شهر های مختلف کشور طبخ می شود. بر اساس نوع آردی که در تهیه ی آن به کار می رود برشتوک گندم و برشتوک نخودچی تولید می گردد و به فروش می رسد. آرد نخودچی یا آرد گندم، روغن، شکر یا پودر قند و هل مواد تشکیل دهنده ی این شیرینی خوشمزه هستند. برشتوک را به صورت لوزی برش می دهند و بسته بندی می کنند.

جوز قندی

جوز قندی نام یک نوع شیرینی محلی است که از گرانترین سوغات های ایرانی به شمار می رود. این شیرینی خوشمزه از الگ ( نوعی هلوی محلی ) تهیه می شود. ابتدا پوست الگ را می گیرند و هسته آن را جدا می کنند. سپس به جای هسته، مغز گردوی آسیاب شده و خاک قند و … می ریزند و در نهایت آن را خشک می‌کنند تا جوز قندی آماده شود. در شهرهای دیگر این محصول را به غیر از الگ با میوه های دیگری همچون آلو، انجیر، گلابی و حتی انگور هم درست می کنند.

شیرینی برنجی

زعفران، تخم‌مرغ، آرد برنج، گلاب و شکر ساییده شده مواد لولیه برای تهیه ی یک شیرینی خوشمزه هستند که در بسیاری از شهرهای ایران طبخ می شود. شیرینی برنجی در اصفهان نیز از شیرینی‌های خوش‌طعم و لذیذ به شمار می رود و استادان ماهری به پخت آن مشغولند.

شیرینی کرکی

شیرینی کرکی نام یکی از شیرینی های معروف اصفهان است که با طعمی دلچسب طرفداران بسیاری پیدا کرده است. آرد، آرد جوانه گندم، زعفران، روغن، شکر ساییده شده و هل مواد تشکیل دهنده ی این شیرینی لذیذ هستند.

گلاب کاشان

از سوغاتی های معروف دیگر شهرهای استان اصفهان می توان به گلاب کاشان اشاره کرد. شهر کاشان را به شهر گل و گلابگیری معروف می دانند. در فصل بهار پس از برداشت گل های معطر و تازه گلاب گیری آغاز می شود در واقع می توان گفت که در شهرهایی از جمله کاشان فصلی به نام گلابگیری دارند.

گل های سرخ بیش از ۲۵۰ گونه دارند که ۳۰ گونه ی آن معطر است و در این بین فقط ۳ مورد هستند که امکان گلاب گیری را دارند. مهمترین گل برای گلاب گیری، گل محمدی می باشد. منشا و مبدا اولیه گل محمدی در کل دنیا ایران است و پس از حمله اسکندر به ایران این گل را با خود تا مقدونیه و بلغارستان برده است. گل محمدی در ایران در مناطق خشک و مرتفع کاشته می شود ارتفاعی معادل ۲ تا ۳ هزار متر از سطح دریا بالاتر. گل محمدی در استان های اصفهان، کرمان، فارس، آذربایجان شرقی و کرمانشاه به گونه ای رشد می کند که می توانند از آن در تهیه گلاب ناب بهره بگیرند.

علاوه بر عطر بی نظیر این گل که در تهیه گلاب حرف اول را می زند می توان به خواص دیگری نیز اشاره کرد :

-موثر برای دردهای معده و روده، گوش درد، دندان درد.

-مورد استفاده برای بهبود زخم ها و ترمیم آنها.

-عصاره گلبرگ آن برای زخم های دهان، سردرد و گلو درد مورد استفاده قرار می گیرد.

-مفید برای بی خوابی و درمان استفراغ است.

-گلاب یک تب بر قوی به حساب می آید.